Nguyên tắc của nông nghiệp hữu cơ được phát triển bởi IFOAM

IFOAM là Liên đoàn Quốc tế các Phong trào Nông nghiệp Hữu cơ, tên tiếng anh đầy đủ của tổ chức này là International Federation of Organic Agriculture Movements. Chứng nhận IFOAM được quốc tế công nhận là xác minh năng lực cho các tổ chức chứng nhận hữu cơ.

1. 4 nguyên tắc của nông nghiệp hữu cơ 

Theo IFOAM, nông nghiệp hữu cơ được phát triển dựa trên 4 nguyên tắc cơ bản sau:

1.1 Sức khỏe

Nông nghiệp hữu cơ cần phải duy trì và làm tăng sức khỏe của đất, thực vật, động vật, con người và hành tinh theo một thể thống nhất. Nguyên tắc này nhấn mạnh rằng, sức khỏe của cá thể và cộng đồng khổng thể tách rời khỏi sức khỏe của hệ sinh thái. 

1.2 Sinh thái

Nông nghiệp hữu cơ dựa vào hệ sinh thái sống và duy trì trạng thái cân bằng. Nguyên tắc này gắn nông nghiệp hữu cơ sâu vào trong hệ sinh thái năng động. Nó cho thấy sản xuất phải được dựa vào các tiến trình của sinh thái tự nhiên. Ví dụ như đối với cây trồng thì cần môi trường đất, đối với động vật nuôi cần có hệ sinh thái trang trại, đối với cá và các sinh vật biển là môi trường nước.

1.3 Công bằng

Nông nghiệp hữu cơ cần xây dựng trên mối quan hệ đảm bảo tính công bằng cùng với sự quan tâm đến môi trường chung và những cơ hội sống cho tất cả các sinh vật. 

Nguyên tắc này nhấn mạnh rằng tất cả những gì có liên quan đến nông nghiệp hữu cơ cần đối xử trong mối quan hệ như con người đảm bảo công bằng với tất cả các tầng lớp và các bên liên quan: Nông dân – Công nhân – Trí thức – Nhà phân phối – Thương nhân và Người tiêu dùng. Nó cũng bao hàm rằng các vật nuôi hữu cơ cần được tôn trọng và được cung cấp những điều kiện và cơ hội sống theo bản năng tự nhiên.

1.4 Quan tâm chăm sóc

Nông nghiệp hữu cơ cần được quản lý theo cách phòng ngừa và có trách nhiệm để bảo vệ môi trường, sức khỏe và hạnh phúc của các thế hệ hiện tại và tương lai. Đó là những quan tâm chính trong việc lựa chọn cách quản lý, phát triển và áp dụng công nghệ trong nông nghiệp hữu cơ. 

Nông nghiệp hữu cơ cần ngăn ngừa những khả năng rủi ro trước khi áp dụng công nghệ và không chấp nhận sử dụng những công nghệ không thể dự đoán được những hậu quả của nó ví dụ như công nghệ gen.

2. Nông dân phát triển nông nghiệp hữu cơ dựa trên 4 nguyên tắc trên

Trên cơ sở 4 nguyên tắc nông nghiệp hữu cơ của IFOAM, nông dân cần chú ý phát triển khu vực sản xuất hữu cơ của mình theo những công việc cụ thể sau đây:

2.1 Bảo toàn sinh thái trang trại, vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Việc sử dụng hóa chất nông nghiệp trong canh tác đang tạo ra những thiệt hại nghiêm trọng cho môi trường và sinh thái của vùng sản xuất. Đây cũng là nguyên nhân gây ra các vấn đề như làm tăng độ mặn, làm nghèo dinh dưỡng đất, đất bị vón chặt, xói mòn, giảm tính đa dạng sinh thái trong đồng ruộng, suy kiệt mức nước ngầm…

Bảo toàn sinh thái vùng sản xuất bằng việc chấm dứt sử dụng hóa chất nông nghiệp, đặc biệt là thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, có thể làm xoay chuyển những tác động tiêu cực này. Bảo tồn môi trường xung quanh và các loài thực vật địa phương đang có trong vùng sản xuất cũng sẽ có lợi cho việc cải thiện đa dạng sinh học.

2.2 Làm phong phú hệ sinh thái nông nghiệp hơn

Ngoài việc bảo toàn sinh thái, các nguyên tắc nông nghiệp hữu cơ yêu cầu nông dân nỗ lực cải thiện mối cân bằng sinh thái và dinh dưỡng đất. Các nguyên tắc này tạo ra sự khác biệt rõ rệt giữa nông nghiệp hữu cơ với nông nghiệp tự do hóa chất hoặc “nông nghiệp an toàn”.

Biện pháp chính để cải thiện sinh thái vùng sản xuất là cải thiện đất bằng các vật liệu hữu cơ và làm tăng tính đa dạng sinh học.

Cải thiện dinh dưỡng đất, tăng tính đa dạng sinh học trong đồng ruộng là một yếu tố chủ đạo trong sinh thái nông trại bền vững. Đó là vì các sinh vật đa dạng sống bên cạnh nhau sẽ tạo điều kiện cho cân bằng sinh thái phát triển. Có nhiều cách để làm tăng đa dạng sinh học như xen canh, luân canh cây trồng, trồng cây to hoặc cung cấp những diện tích tự nhiên trong phạm vi hoặc xung quanh trại, vùng sản xuất.

2.3 Làm việc với quy luật tự nhiên

Các nguyên tắc của nông nghiệp hữu cơ được xác định dựa trên một nền canh tác bền vững phù hợp với quy luật tự nhiên, ví dụ như điều kiện khí hậu, chu trình dinh dưỡng, và sự hoạt động tích cực của các quần thể côn trùng. 

Nông nghiệp bền vững không lấy mục đích sản xuất để cố đấu tranh lại với thiên nhiên, nhưng cố gắng học từ thiên nhiên và điều chỉnh hệ thống canh tác phù hợp với các quy luật của tự nhiên.

Những tiến trình tự nhiên trọng yếu đối với nông nghiệp hữu cơ bao gồm: chu trình dinh dưỡng, điều kiện khí hậu, ánh sáng, mối quan hệ sinh thái và tính cân bằng trong đồng ruộng và chuỗi thức ăn.

2.4 Ngăn ngừa sự ô nhiễm từ bên ngoài

Mặc dù nông nghiệp hữu cơ cấm sử dụng hóa chất tổng hợp trong sản xuất, nhưng môi trường xung quanh nơi canh tác hữu cơ có thể đã bị nhiễm bẩn từ sự ô nhiễm và đặt sản xuất hữu cơ vào tình thế có sử dụng những tàn dư không mong muốn, cả trong nguồn nước cũng như không khí hoặc ở ngay chính trong đất. Vì thế, nông dân hữu cơ phải cố gắng ngăn ngừa sự nhiễm bẩn từ bên ngoài vào khu vực sản xuất của họ. 

Việc ngăn ngừa có thể tạo những vùng ranh giới xung quanh nơi sản xuất hoặc thiết lập vùng đệm. Tuy nhiên, để loại trừ toàn bộ sự nhiễm bẩn từ nguồn hóa chất gây ô nhiễm hiện thấy ở khắp nơi trong môi trường là rất khó. Ví dụ như trang trại hữu cơ có thể phải dùng chung nguồn nước với trang trại thông thường và nó có nghĩa rằng sản xuất hữu cơ ít nhiều đã bị nhiễm hóa chất. 

Bên cạnh việc ngăn ngừa sự nhiễm bẩn từ bên ngoài, canh tác hữu cơ cũng quy định rằng nông dân phải hạn chế hoặc ngăn chặn sự nhiễm bẩn có thể xảy ra từ ngay quá trình sản xuất hữu cơ của trang trại. Ví dụ như phải xây dựng một hệ thống chứa đựng xử lý rác thải nhà bếp và nước cống trước khi chúng được thải ra ngoài trại sản xuất. Ngoài ra những vật liệu có thể bị nhiễm bẩn cũng bị cấm sử dụng làm vật đựng sản phẩm hữu cơ.

2.5 Tự cấp vật liệu sản xuất và khép kín vòng dinh dưỡng 

Trong nông nghiệp hữu cơ, nông dân phải sử dụng một số vật liệu sản xuất như phân bón hữu cơ, hạt giống… Nông nghiệp hữu cơ có một nguyên tắc là nông dân nên tự cố gắng tận dụng tối đa các nguyên vật liệu có trong trang trại, vùng sản xuất của mình như tự ủ phân bằng cây xanh, ủ phân vi sinh từ cá, ốc… 

>> Xem thêm: Valucha hướng dẫn người dân tự ủ phân bón bằng men vi sinh

Tuy nhiên, trong trường hợp nông dân không có khả năng tự sản xuất đầu vào thì họ có thể mua hoặc thu những vật liệu ở ngoài vùng sản xuất của mình, nhưng những vật liệu này nên sẵn có trong khu vực của địa phương.

Tài liệu tham khảo:

1. Tài liệu dự án “Phát triển khuôn khổ cho sản xuất và marketing nông nghiệp hữu cơ tại Việt Nam” của Hội nông dân Việt Nam (VNFU) và Agricultural Development Denmark Asia (ADDA) Đan Mạch.
2. Giáo trình huấn luyện nông dân sản xuất hữu cơ của Agricultural Development Denmark Asia (ADDA) Việt Nam.

Quý khách hàng có nhu cầu trao đổi thông tin về nông nghiệp hữu cơ xin vui lòng liên hệ:

Công ty Cổ phần Giải pháp Nông nghiệp Valucha

Địa chỉ: Số 1 ngõ 197/318/3/47 tổ 12 đường Thạch Bàn, Quận Long Biên, Hà Nội.

Hotline: 0903.221.099

Email: valuchaasj@gmail.com

Fanpage: https://www.facebook.com/valucha.nongnghiep